گفتگوی دکتر حسنوند، رییس مرکز تحقیقات آلودگی هوا، با ایرنا درخصوص خودروهای فرسوده؛ عامل مهم آلودگی هوا

به گزارش خبرگزاری ایرنا و روابط عمومی دانشگاه علوم پزشکی تهران پژوهشکده محیط زیست، دکتر محمدصادق حسنوند رییس مرکز تحقیقات آلودگی هوا پژوهشکده محیط زیست در گفتگو با خبرنگار محیط زیست ایرنا در خصوص خودروهای فرسوده عنوان می‌کند:

اندازه گیری اکسید گوگرد به عنوان یک آلاینده از سال ۱۳۸۵ انجام شد و خوشبختانه همواره روند کاهشی داشته است یعنی حذف یا کاهش مقدار گوگرد از سوخت باعث شد که غلظت این آلاینده در هوای کشور به شدت کاهش یابد آمارها نشان می دهد بیش از ۸۵ تا ۹۰ درصد از غلظت اکسید گوگرد در هوا کاهش یافته همچنین از غلظت آلاینده منواکسید کربن هم کاسته شده است.

رئیس مرکز تحقیقات آلودگی هوا دانشگاه علوم پزشکی تهران اظهارداشت: ارتقاء فناوری خودروها از کاربراتوری به انژکتوری موجب شد تا انتشار اکسید گوگرد و منواکسید کربن کاهش یابد البته این فناوری موفقیتی است که دنیا به آن دست یافته، خودروسازان داخلی هم از آن تبعیت کردند و بر اساس آن غلظت منواکسید کربن کاهش یافت.

وی گفت: سال گذشته برای شهر تهران میانگین غلظت ذرات معلق حدود ۳۲ میکروگرم بر متر مکعب بود، سال قبل آن یعنی ۱۴۰۱ غلظت ۳۸ میکروگرم بر متر مکعب بود، اکنون مقداری غلظت کاهش یافته است، در واقعیت خیلی عملکرد ما تأثیر نداشته یعنی خیلی خودروی فرسوده ای از رده خارج نشده و حمل و نقل چندان توسعه نیافته است بنابراین کاهش غلظت تا حدود زیادی به شرایط جوی بر می گردد.

وی افزود: با این وجود وضعیتی که اکنون در زمینه ذرات معلق کمتر از ۲.۵ میکرون در کشور وجود دارد حدود ۶ برابر حد سلامتی دنیا است، براساس اعلام سازمان جهانی بهداشت عدد ذرات معلق کمتر از ۲.۵ میکرون باید ۵ باشد یعنی سالانه غلظت این ذرات باید ۵ میکروگرم باشد که در این شرایط اثرات کمی مشاهده می شود نه اینکه هیچ اثری مشاهده نشود، اما در شهری مانند تهران ۵.۵ برابر بالاتر از حد سلامت جهانی و ۲.۵ برابر استاندارد ملی که عدد ۱۲ میکروگرم بر متر مکعب است، قرار داریم.

حسنوند به راهکارهای برای برون رفت از این وضعیت اشاره کرد و گفت: معمولاً اگر بخواهیم هوای شهری کیفیت مطلوب داشته باشد باید مطالعاتی تحت عنوان تعیین ظرفیت اتمسفر انجام شود، به عنوان مثال شهری مانند تهران که سه طرف آن کوه و یک سمت آن باز است یک ظرفیت اتمسفر دارد یعنی اینکه این شهر تا چه حد ظرفیت منابع متحرک دارد و تا چه اندازه بار را می توان به شهر تحمیل کرد تا کیفیت هوا برای مردم مطلوب باشد، با این حساب براساس مطالعاتی که انجام شد شهری مانند تهران ظرفیت این را دارد که مثلا حدود ۱ میلیون خودروی یورو ۴ در آن تردد کند بنابراین وقتی در این شهر سه تا چهار میلیون خودرو تردد می کند که طبق آمار گفته شده حدود ۴۰ درصد از آنها هم فرسوده اند نباید انتظار داشته باشیم که هوای آن مطلوب باشد، علاوه بر این نیز حدود چهار میلیون موتورسیکلت هم که بالای ۷۰ درصد آنها فرسوده اند نیز در شهر تردد می کند، در واقع مانند این است که در ظرفی که حجم آن ۲ لیتر است پنج لیتر آب بریزید قطعا سرریز می شود، این مشکل تهران و خیلی از کلانشهرهای کشور است.

وی افزود: در راستای کاهش آلودگی هوا، قانون هوای پاک در سال ۱۳۹۶ تصویب شد، حالا بگذریم از اینکه این قانون ایراداتی داشت اما مساله این است که بخش زیادی از آن به مرحله اجرا نرسید، به عنوان مثال در همان قانون آمده است که تولیدکنندگان خودرو به ازای هر چهار خودرویی که تولید می کنند یک خودروی فرسوده را از رده خارج کنند بعد از تقریبا افزایش نرخ ارز و مباحث اقتصادی در کشور، خودروسازان نتوانستند به آن عمل کنند هر چند قیمت تولید داخل هم افزایش یافت اما به هر حال به آن عمل نکردند، بعد از آن در سال ۱۴۰۰ یا ۱۴۰۱ مجلس قانونی را مصوب کرد مبنی بر اینکه موانع تولید رفع شود؛ گفتند نیاز نیست خودروسازان به ازای هر چهار خودرو یک خودروی فرسوده از رده خارج کنند بلکه یک درصد از فروش یک خودرو به صندوقی واریز شود که برای از رده خارج کردن خودروهای فرسوده هزینه شود تا پیش از اینکه این قانون تصویب شود سال هایی داشتیم که حدود ۳۰۰ تا ۳۵۰ هزار خودروی فرسوده از رده خارج شده بود اما با تصویب این قانون خروج خودروهای فرسوده بسیار کاهش یافت.

حسنوند توضیح داد: قبلاً به ازای هر چهار خودرو تولید شده یک خودروی فرسوده از رده خارج می شد یعنی تقریباً ۲۵ درصد از فروش هر خودرو برای اسقاط خودروها هزینه می شد، فرض کنید متوسط قیمت یک خودرویی که تولید می شود حدود ۴۰۰ تا ۵۰۰ میلیون تومان باشد که یک درصد ۵۰۰ میلیون تومان می شود ۵ میلیون تومان، سوال این است که آیا با این رقم می توان خودروی فرسوده ای را از رده خارج کرد؟ بنابراین قوانینی که در کشور تصویب شده به مشکل آلودگی هوا کمکی نکرده است بنابراین اکنون خودروهای فرسوده بسیار زیادی در کشور داریم که اگر سالانه ۳۰۰ تا ۴۰۰ هزار خودروی فرسوده را از رده خارج کنیم در خوشبینانه ترین حالت ۲۰ تا ۳۰ سال طول می کشد تا صفر شوند.

وی ادامه داد: در حالی که اکنون آمار خودروهای فرسوده ای که از رده خارج می شوند زیر ۱۰۰ هزار خودرو است حتی برخی از سال ها حتی به زیر ۵۰ هزار خودرو هم رسید، بنابراین واقعیت این است که ما اقداماتی را که می خواستیم برای بحث آلودگی هوا انجام دهیم به واسطه شرایط اقتصادی و سوء مدیریت انجام نشد، البته اینها وابسته به یک فرد یا دولت نیست در همه دولت ها این روال طی شده و متاسفانه امروز به اینجا رسیدیم که برای کاهش آلودگی هوا مازوت سوزی را متوقف کنیم و برق ها قطع شود.