دی اکسید نیتروژن

هفت نوع اکسید نیتروژن در هوای آزاد حضور دارند که شامل اکسید نیتریک(NO)، دی‌اکسید‌نیتروژن(NO₂)، اکسید نیتروس(N₂O) ، NO₃، N₂O₃، N₂O₄، N₂O₅ می‌شوند. اکسید نیتریک و دی‌اکسید‌نیتروژن جمعاً به NO_x معروف‌اند که این به دلیل قابلیت تبدیل متقابل این دو در واکنش‌های اسماگ فتوشیمیایی می‌باشد. در واقع NO₂ هم آلاینده اولیه است و هم ثانویه است. از اکسیدهای نیتروژن، NO₂ بالاترین غلظت را در هوای آزاد دارد. NO₂ به رنگ قرمز مایل به نارنجی نزدیک به قهوه‌ای و دارای نقطه جوش 21/1 درجه سانتیگراد و فشار جزئی کم است که آن را در حالت گازی نگه می‌دارد. این گاز خورنده، اکسیدان قوی و از نظر فیزیولوژیکی محرک مجاری تحتانی تنفسی و سمی است. سمیت آن چندین برابر NO است. مهم‌ترین منابع انسانی انتشار  NO₂ فرآیندهای احتراق نظیر وسایط نقلیه، سیستم‌های گرمایش و نیروگاه‌ها می‌باشد. منبع عمده دی‌اکسید ازت در مناطق شهری حمل و نقل است. غلظت NO₂ در طول شبانه‌روز متغیر است. پخت و پز داخل اماکن با گاز طبیعی منبع عمده محیط بسته به شمار می‌رود. NO₂ منبع اصلی آئروسل‌های نیترات است که بخش مهمی از PM_2.5  را تشکیل می‌دهند.

مطالعات متعددی از NO₂ به عنوان یک نشانگر برای آلاینده‌های مرتبط با احتراق به ویژه آنهایی که از منابع متحرک (ترافیک جاده‌ای) یا منابع ثابت (احتراق خانگی) منتشر می‌شوند استفاده نموده است. در این گونه مطالعات هر نوع اثر بهداشتی مشاهده شده می‌تواند با سایر محصولات احتراق نظیر ذرات فوق العاده ریز (UF) (ذرات کوچکتر از 0/1 میکرومتر)، اکسید نیتروس، ذرات معلق یا بنزن مرتبط باشد.  اکثر NO₂ جوی منتشر شده به صورت NO است که سریعا توسط ازن اکسید شده و به NO₂ تبدیل می‌شود. دی‌اکسید نیتروژن در حضور هیدروکربن‌ها و اشعه ماوراء بنفش خورشید منبع مهم ازن تروپوسفری می‌باشد.

مطالعات اپیدمیولوژی نشان داده‌اند که مواجهه با NO₂ با علائم برونشیت در کودکان آسمی و کاهش عملکرد ریه در ارتباط است. در صورتیکه غلظت NO₂ حتی در مدت کوتاهی از μg/m³ 200 فراتر رود این آلاینده بعنوان یک گاز سمی عمل می‌کند که سبب التهاب چشمگیری در مسیرهای هوایی می‌گردد.