بیوآئروسل‌ها

 

بیوآئروسل‌ها 30 درصد از آئروسل‌های بزرگتر از 2/0 میکرومتر موجود در اتمسفر را شامل می‌شوند. بیوآئروسل‌ها شامل ذرات هوابرد با منشأ بیولوژیکی از قبیل باکتری‌ها، قارچ‌ها، ویروس‌ها، گرده های گیاهی، قطعات، اجزاء و محصولات جانبی آن‌ها مانند DNA، اندوتوکسین و مایکوتوکسین‌ها می باشند.. مواجهه با بیوآئروسل‌ها و مشتقات آنها از طریق استنشاق، بلعیدن و جذب پوستی صورت می‌گیرد و ممکن است اثرات بهداشتی قابل توجهی داشته باشند. نگرانی‌ها در مورد بیوآئروسل‌ها در ارتباط با آلرژی‌زایی، سمیت وعفونت‌زایی آنهاست. مهمترین بیوآئروسل‌های موجود در هوا، باکتری‌ها و اسپورهای قارچی می‌باشند.

قطر آئرودینامیکی باکتری‌ها و اسپورهای قارچی موجود در هوا به ترتیب در گستره 8-25/0 و 30-1 میکرومتر می‌باشد. بیوآئروسل‌هایی که دارای قطر آئرودینامیکی10-5 میکرومتر می‌باشند عمدتاً در قسمت فوقانی دستگاه تنفسی بدام می‌افتند و می‌توانند سبب علائم آلرژیک شوند؛ در حالیکه بیوآئروسل‌های کوچکتر از 5 میکرومتر (مثل تعدادی از باکتری‌ها و اسپورهای قارچی) به ذرات قابل تنفس معروفند و قادر به نفوذ در آلوئل‌ها بوده و در نهایت منجر به آلرژی و تورم آلوئل‌ها می‌شوند. اسپورهای قارچ‌های کلادوسپوریوم، آسپرژیلوس، پنیسیلیوم، آلترناریا و فوزاریوم رایجترین جنس‌های آلرژیک می‌باشند. در میان بیوآئروسل‌های باکتریایی، استافیلوکوکوس ارئوس بیشترین اهمیت را از نظر اثرات بهداشتی دارد. بیوآئروسل‌ها در هوای آزاد و داخل حضور دارند افراد بیش از 90 – 80 درصد از وقت خود را در محیط‌های داخلی سپری می‌کنند. بنابراین، مطالعه بر روی بیوآئروسل‌های هوای داخل علاوه بر هوای آزاد بسیار حائز اهمیت است. اهمیت این موضوع به حدی است که WHO در سال 2009 رهنمودی در ارتباط با کیفیت قارچی هوای داخل منتشر کرده است. شواهد اپیدمیولوژیکی کافی در رابطه با افزایش ریسک علائم تنفسی، عفونت‌های تنفسی و تشدید حملات آسم در ساکنین خانه‌ها و ساختمان‌های عمومی حاوی بیوآئروسل‌های قارچی وجود دارد. فاکتورهایی از قبیل فعالیت‌های انسانی، شرایط جغرافیایی، تغییرات فصلی، پارامترهای هواشناسی، نوع و میزان پوشش گیاهی و آلودگی هوا بر روی ترکیب و غلظت بیوآئروسل‌های هوای آزاد موثر است. از فاکتورهای موثر بر ترکیب و غلظت بیوآئروسل‌های هوای داخل می‌توان به سیستم گرمایشی و تهویه مطبوع، ورود و خروج هوا، ته‌نشینی، Resuspension، منابع داخلی (مثل حضور افراد، حمام و آشپزخانه)، درجه حرارت و رطوبت اشاره کرد.

 

 

 

 

شکل. مقایسه قطر آئرودینامیکی برخی از بیوآئروسل ها.

 

بر طبق گزارش Jaenick و Andras gelencser به ترتیب 50-5 و 30 درصد از ذرات بزرگتر از 2/0 میکرومتر موجود در اتمسفر دارای منشاء بیولوژیکی هستند.

غلظت زمینه بیوآئروسل‌ها به صورت جدول ذیل ارائه شده است:

جدول. غلظت زمینه بیوآئروسل‌ها.

 

انتشار سالانه انواع اصلی آئروسل‌ها و آئروسل‌های بیولوژیکی به ترتیب به صورت جداول ذیل می‌باشد.

جدول. میزان انتشار سالانه انواع آئروسل‌ها.